Mesane ve Rahim Sarkması: Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Seçenekleri

Mesane ve rahim sarkması, pelvik organ prolapsusu olarak da bilinen, pelvik bölgedeki organların normal pozisyonlarından aşağı doğru kayması veya vajina içine doğru sarkması durumudur. Bu, pelvik taban kaslarının ve bağ dokularının zayıflaması sonucu gelişir. Hem mesane hem de rahim sarkması, özellikle kadınlarda sık görülür ve günlük yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir.

Mesane ve Rahim Sarkması Nedir?

Mesane Sarkması (Sistosel)

Mesane sarkması, mesanenin normal pozisyonundan aşağı kayarak vajina duvarına doğru itilmesidir. Bu durum genellikle pelvik taban kaslarının zayıflaması nedeniyle oluşur. Mesanenin vajina içine doğru sarkması, idrar kaçırma, sık idrara çıkma ve mesanenin tam boşaltılamaması gibi sorunlara yol açabilir.

Rahim Sarkması (Uterus Prolapsusu)

Rahim sarkması, rahmin pelvik bölgedeki desteğini kaybederek vajinaya doğru düşmesi durumudur. Hafif vakalarda rahim sadece bir miktar aşağı kayarken, daha ileri vakalarda rahim tamamen vajina dışına sarkabilir. Rahim sarkması da mesane sarkmasına benzer şekilde pelvik taban kaslarının zayıflamasıyla ilgilidir ve hem fiziksel hem de fonksiyonel rahatsızlıklara neden olabilir.

Nedenler

Pelvik organ sarkmalarının nedenleri genellikle pelvik bölgedeki kas ve bağ dokularının zayıflamasıyla ilişkilidir. Bu zayıflama çeşitli faktörlerle meydana gelebilir.

1. Hamilelik ve Doğum

Hamilelik sırasında pelvik bölgedeki organlara uygulanan basınç ve özellikle vajinal doğum sırasında pelvik taban kaslarının zorlanması, hem mesane hem de rahim sarkmasına yol açabilir. Büyük bebek doğurma, uzun süren doğum süreci veya çoklu doğumlar pelvik bölgedeki yapıları zayıflatabilir.

2. Yaşlanma ve Menopoz

Yaş ilerledikçe pelvik kaslar ve bağ dokuları doğal olarak zayıflar. Menopoz sonrası östrojen seviyesinin düşmesi de bu süreci hızlandırabilir, çünkü östrojen hormonu pelvik taban kaslarının sağlığı ve gücü üzerinde önemli bir rol oynar.

3. Aşırı Kilo

Fazla kilo, pelvik bölgedeki organlara ekstra basınç uygular ve bu da pelvik taban kaslarının zayıflamasına yol açabilir. Obezite, hem mesane hem de rahim sarkması riskini artıran önemli bir faktördür.

4. Kronik Kabızlık

Kronik kabızlık ve sürekli ıkınma, pelvik taban kaslarının zayıflamasına neden olabilir. Bağ dokulara sürekli baskı uygulandığında bu kaslar zamanla destekleyici özelliklerini kaybedebilir.

5. Kronik Öksürük veya Ağırlık Kaldırma

Kronik öksürük (örneğin sigara içenlerde görülen) veya sürekli ağır kaldırma, karın içi basıncı artırarak pelvik taban kaslarının aşırı zorlanmasına neden olabilir.

6. Genetik Yatkınlık

Bazı kadınlar, doğuştan pelvik taban kaslarının zayıflığına veya bağ dokularının esnekliğine yatkındır. Aile geçmişinde pelvik organ sarkması olan kadınlarda bu sorun daha yaygın görülebilir.

Belirtiler

Hem mesane hem de rahim sarkmasının belirtileri, sarkmanın derecesine ve pelvik organların hangi bölgesinin etkilendiğine bağlı olarak değişebilir. Ancak en yaygın belirtiler şunlardır:

1. Vajinal Dolgunluk veya Basınç Hissi

Vajinal bölgede ağırlık veya dolgunluk hissi, mesane veya rahim sarkmasının en yaygın belirtilerinden biridir. Bazı kadınlar, vajina içinde veya dışında bir çıkıntı hissedebilir.

2. İdrar Yapma Sorunları

Mesane sarkması durumunda idrar kaçırma, sık idrara çıkma, idrar yaparken zorluk veya mesanenin tam boşaltılamaması gibi belirtiler görülebilir.

3. Cinsel İşlev Bozuklukları

Pelvik organ sarkması, cinsel ilişki sırasında ağrıya veya rahatsızlığa neden olabilir. Rahim sarkması durumunda rahmin vajinadan dışarı sarkması cinsel ilişkiyi zorlaştırabilir.

4. Alt Sırt ve Pelvik Bölge Ağrısı

Sarkma nedeniyle pelvik bölgedeki organlara binen yük artar ve bu durum alt sırt veya pelvik bölgede ağrıya yol açabilir.

5. Kabızlık veya Bağırsak Sorunları

Pelvik taban kaslarının zayıflaması, bağırsakların da etkilenmesine neden olabilir. Mesane ve rahim sarkması ile birlikte kabızlık veya bağırsak hareketlerinde düzensizlikler yaşanabilir.

6. Vajinadan Bir Kitle Gelmesi

İleri vakalarda, rahim veya mesanenin vajinadan dışarıya doğru sarkması gözle görülebilir hale gelebilir.

Tedavi Seçenekleri

Pelvik organ sarkmalarının tedavisi, sarkmanın derecesine, kişinin yaşı, genel sağlık durumu ve yaşam kalitesine olan etkilerine göre değişir. Tedavi seçenekleri cerrahi olmayan yöntemlerden cerrahi müdahalelere kadar uzanır.

1. Pelvik Taban Egzersizleri (Kegel Egzersizleri)

Pelvik taban kaslarını güçlendirmek için yapılan Kegel egzersizleri, hafif sarkmalarda oldukça etkili olabilir. Bu egzersizler, pelvik organlara destek sağlayan kasların kasılma ve gevşeme hareketlerini içerir. Düzenli yapıldığında hem mesane hem de rahim sarkmasını önlemeye yardımcı olabilir.

2. Peser Kullanımı

Peser, vajina içine yerleştirilen ve pelvik organları desteklemek için kullanılan bir cihazdır. Özellikle cerrahi müdahale istemeyen veya cerrahi için uygun olmayan hastalar için peser kullanımı yaygındır. Bu cihaz, sarkmış organların vajina içine doğru itilmesini önler ve belirtileri hafifletir.

3. Hormonal Tedavi

Menopoz sonrası östrojen seviyelerindeki azalma, pelvik bölgedeki dokuları zayıflatabilir. Vajinal östrojen kremi veya diğer hormon tedavileri, pelvik bölgedeki dokuları güçlendirerek sarkmayı önlemeye veya belirtileri hafifletmeye yardımcı olabilir.

4. Yaşam Tarzı Değişiklikleri

• Kilo Verme: Aşırı kiloların verilmesi, pelvik bölgedeki basıncı azaltarak sarkma riskini azaltabilir.
• Kronik Kabızlığı Önlemek: Lif açısından zengin bir diyet ve yeterli su tüketimi, kabızlığı önleyebilir. Bu da pelvik kaslara fazla yük binmesini engeller.
• Ağır Kaldırmaktan Kaçınma: Ağır kaldırma, karın içi basıncı artırarak sarkmayı kötüleştirebilir. Bu nedenle ağır kaldırmaktan kaçınılması önerilir.

5. Cerrahi Tedavi

İleri derece sarkma vakalarında cerrahi müdahale gerekebilir. Cerrahi yöntemler arasında organları eski pozisyonlarına getirmek için çeşitli ameliyatlar bulunur:

• Vajinal veya Karından Yapılan Ameliyatlar: Rahim veya mesaneyi eski yerine yerleştirmek için vajinal veya karın bölgesinden ameliyat yapılabilir.
• Rahim Alınması (Histerektomi): İleri rahim sarkması durumlarında rahmin tamamen alınması gerekebilir. Bu genellikle menopoz sonrası kadınlarda tercih edilen bir seçenektir.

6. Robotik ve Laparoskopik Cerrahi

Bu minimal invaziv cerrahi yöntemler, daha az yara izi ve daha hızlı iyileşme süreci sunar. Laparoskopik yöntemler, robotik cerrahi ile kombine edilerek pelvik organ sarkmalarını düzeltmek için kullanılabilir.

Mesane ve rahim sarkması, özellikle pelvik taban kaslarının zayıflaması sonucu gelişen yaygın bir sorundur. Doğru teşhis ve tedavi ile bu durumun semptomları büyük ölçüde kontrol altına alınabilir. Kegel egzersizleri gibi basit yöntemlerden cerrahi müdahalelere kadar geniş bir tedavi yelpazesi mevcuttur. Tedavi seçenekleri, hastanın yaşam kalitesine olan etkisine ve sarkmanın şiddetine göre bireyselleştirilir.